VUURVAST / WATERPROEF

Ter gelegenheid van het 250-jarig bestaan van de Helderse Brandweer 

In de greep van aangekondigd onheil
de spanning voelbaar in het jongenslijf.
Leegloop uit de straat
bij een naderende sirene,
de tonen dalend in het voorbijgaan.
Van een Doppler-effect nog geen idee
maar brandweerman zouden we worden!

In voortschrijdende tijd gekomen
van emmer tot straalpijp
van brandklok naar meldkamer.
Onveranderd de elementen,
de mens in het vuur van de strijd,
verkoold, verkreukeld leven.
Je wenst hem helder water
dat de beelden van het netvlies wast.

Straks gillen pijlen hun weg omhoog,
verliest de stad zich oorverdovend.
Een jubileumjaar uitgeluid,
het korps paraat,
de blik vooruit.

'BOTGATMAN'

N.a.v. de gevonden resten van een Engelse soldaat, deeluitmakend van de Engels/Russische inval in 1799 bij Groote Keeten. Het gedicht werd gebruikt voor een promotie-ansichtkaart voor 'Fort Kijkduin'.


Onder glas het skelet in fotomontage,
doorgeroeste wapenrusting,
met knopen de herkomst in zicht.
Van koene 'Coldstream Guard'
tot broze bodemvondst,
te kwetsbaar voor een plaats in het licht.

In andermans belang
geland op Hollands strand,
naamloos uit de tijd verdreven.

Voor wie de laatste zucht
in een naam van jouw lippen
voor je brak in het zand?

Twee eeuwen duinzand hield
jouw verhaal verborgen.
Een thuisvaart is je hier gegund.
Mogelijke nazaten wachten
ver van deze vreemde kust
en mijn nieuwsgierige blikken.

EEN LOGé UIT 1811

N.a.v. het bezoek van Napoleon aan de stad en de daaruitvoortvloeiende festiviteiten in het 'Napoleonjaar'

Twee nachten slapen
binnen het gedroomde visioen
van een spiegelbeeldig 'Gibraltar'.
Met kransen in het groen
als 'doorluchtigen souverein' onthaald,
met forten, linies en werf
zijn erfenis aan de stad bepaald.

Nog klinkt van de namen een echo door:
Lasalle kreeg zijn fort, tenslotte een tour,
Jan Blanken leeft voort in zijn straat.
De arme VerHuell, na al dat laveren
tussen twee heren,
vernoemd met een plein
dat geen naam mag hebben.

Zelf leende hij dit jaar naam
aan snoepgoed, zegel en congres.
Ver na zijn 'Waterloo', ooit bejubeld:
het volk van overheersing bevrijd,
geeft de feestelijke terugblik
in vlaggende stad
onbedoeld zicht op onze tijd.

HERFSTWANDELING  OCTOBER  2011

Waar devoeten gaan,
in menselijke maat,
toont de stad zich royaal
aan een wandelende gast.

Zij vraagt niets, maar geeft
zoveel zij heeft
nu schaduwen lengen
in noordelijk licht.

Je leent aan de ruimte het oog.
Opgenomen in dit decor
neem je in verdere loop
dit beeld met je mee.


T.g.v. een door HDC-media georganiseerde wandeltocht in en om Den Helder

HET MOOISTE WOORD

(voorgedragen bij de opening van de Taal 10 daagse)

Waar het zich nestelt in je oor,
vastzet binnen je blik,
zich opent in de wereld
die het wil betekenen,

waar het, gefluisterd en gewogen,
zich los zingt uit de zin,
gevleugeld of verlossend,
voorbijgaand aan dovemans oor
jou heeft gevonden,

waar het, aangespoeld uit vloed of stroom
jou niet meer verlaten zou,

daar geeft woordenstrijd geen pas,
gaan overtreffende trappen mank,
daar is het woord aan jou.

DE STAD VERTELD

Je kijkt wat vaker omhoog,
verliest je in een detail
van hoekpilaster,rondboogfries.

De stad vertelt zichzelf.

Gietijzeren colonetten
markeren haar plaats in de tijd,
waaraan ambachtelijk
het hoofd wordt geboden.

Vroege betekenis trekt weg
uit verweerde muren.
Onder de spanten
wordt eigentijds beslag gelegd
op oude luister.

Herinnering daalt in nieuwe context.

Aangehaald verleden,dat soms vertroost
om wat van waarde bleef bewaard.


T.g.v. Monumentendag 2011

HD

(t.g.v. de Helderse Visserijdagen)

In twee letters weerklinkt de oude stad,
herkend in vreemde haven,
blinkend de naam in goud op hout.
'Hanny','Elisabeth','Lida Suzanne'

En in de brug de schipper,
op banken en wrakken bedacht
vaart blind op radiogolven.
'Breewijd','Marsdiep','Noorderhaaks'

Na de eerste trek de kuil gelost,
vangst geschat door man en meeuw,
heeft onder het krijsen ieder zijn taak.
'De Jonge Hendrik','Pieter','Jacob Senior'

Met de haven vol, de ruimen geleegd
laat zich thuisvaart sonoor bezingen
op vaste grond in koor en kerkbank.
'Vertrouwen','DeoVolente','Hoop op zegen'

15  AUGUSTUS  2011


Vijf tijdzones scheidden
de waringin van de kastanje,
zoveel groter nog de afstand
tussen vaderland en moederland,
zoveel verder nog gevoeld
door een opgelegd zwijgen.

Hoe vernedering regel werd
langs de spoorlijn, in het kamp,
gezinnen uiteengedreven,
wie wilde daarvan horen?

Dat internering samenviel
met honger, ziekte, marteling,
dat bevrijding geen vrijheid bracht,
wie wilde ervan weten?

In dit verre en berooide land
likte men de eigen wonden,
werd in kilte weggekeken
van het lijden overzee.

Vandaag wordt die kloof gedicht,
de stilte opgeheven
door miljoenen een stem te geven,
die gehoord wordt en verstaan.


(Voorgedragen tijdens de herdenking van de
beëindiging Tweede Wereldoorlog in Oost-Azië)

MARSDIEP ZICHZELF GENOEG

Voor minder dan spektakel
verdwaalt een mens op weg naar hier.

De vaart der volkeren haakte
naar snelheid, in seconden te meten,
en nooit genoeg aan paardenkracht
voor een gedroomde plek op de kaart.

Wat blijft is wat zich grootmoedig geeft,
licht en lucht, waaraan de blik zich laaft
en onbegrensd de ruimte,
geen dag gelijk en zichzelf genoeg.

Waar golfslag rolt op wind en getij
wacht een zee van leven
die in traagheid wordt ervaren,
in stilte wordt beleefd.

TAALPROJECT  1986 - 2011



Zou ik de wereld over moeten,
van geboortegrond verdreven,
door vreemde klanken omgeven,
ik wenste mij engelen op mijn weg

De taal van hun lippen
opende dit land,
uitgesproken en herkend,
verwijzend naar wat bindt
en betekenis draagt.

Van een verre toekomst wist ik niet
maar onvergetelijk werden zij
die hun woorden wilden delen,
met mij liepen langs de weg
tot in een nieuw bestaan.

Zou ik de wereld over moeten,
van eigen wortels vervreemd,
in onbekende taal ontheemd,
ik wenste mij engelen op mijn weg.




(Voorgedragen t.g.v. het 25-jarig jubileum van het 'Taalproject')

VAN NU EN TOEN

(t.g.v. het 'Historisch Weekend')

De tijd tikt zich terug
maar wat je ziet ben je zelf,
gespiegeld in het chroom
van afgedankt verleden.
Borgward,Panhard,Magirus
getuigen van een oud verhaal
bij het vervlogen straatbeeld.

Tijdloos voegt zich het water.
Geen weet van nostalgie
draagt het tjalk,botter,lemsteraak.
Gebreeuwd en gekalefaterd,
gered van roest en rot
wordt hier de tijd gerekt.

Een bijna vergeten vroeger,
voorwaarts teruggehaald in dit nu
dat even onafwendbaar
verglijdt naar een toen.

MUZIEK

Voorgedragen t.g.v. de jaarlijkse 'Dag van de muziek'

Van alle kunsten de meest abstracte.
Je dacht het mysterie te verklaren
hoe, verdicht, verdund, lucht als trilling
rondwaart tot in het labyrint.

Wegwijs verkende je vorm en stijl,
hoorde het allegro, moderato
in kleine terts of reine kwint.

Taal en teken gaven richting.

Maar wie wordt meegevoerd in beleving
blijft, in het moment getroffen,
woordloos in vervoering achter.

STADSPARKGEDACHTEN

(t.g.v. opening nieuwe Stadspark)

Meer bomen werden opgezet
dan hier ooit zouden komen,
want niet gewoon grootsteeds te dromen
bleek variatie op de norm
aan het timmermansoog niet besteed.

Vanuit de verloren stadshoek
kijken oude bomen neer,
resten van lommerrijk verleden,
waar binnen de verweerde bast
berusting lijkt ingetreden.

Het verlangen dat je kende
naar het groen op oude foto's,
straks teruggegroeid in de stad.

Het visioen dat zich opdringt
van nu nog ongeborenen
thuis onder ruisend bladerdak.

DEN  HELDER  4  MEI  2011

(Voorgedragen bij de herdenkingsplechtigheid)

Hoeveel stilte vraagt herdenken,
de herhaalde weg te gaan naar
een verleden in vervagend zwartwit.
Terug naar de kleinste stap
waarmee de waanzin ruimte kreeg.
Terug naar de geringste daad
waaruit verzet kon groeien.
Naar een oorlog, die, zich verder
verwijderend, opnieuw nabij komt.

Hoeveel stilte om te gedenken.
Zoveel namen, herinnerd in de verhalen
die zij dragen, hoe bitter lot hen trof
in de geschonden stad en ver van daar.
Weerloos toen de bommen vielen,
naamloos in het kamp dat zich sloot,
reddeloos op vreemde zee gebleven.

Zo stil kan het niet zijn of
een dure plicht laat zich horen:
een brug te slaan naar vandaag
voor die vraag, waarop het antwoord leidt
naar een samenleving in verbondenheid.
Eerst dan krijgt het grootste offer een plaats.
Eerst dan komen zij die ons hier brachten,
uit de stilte opgestaan, weer thuis,
staan wij stil, naast hen.

REKENMEESTERS  STIEFKIND

(n.a.v. de bezuinigingen  bij Defensie)

Voor wie geloof bouwt op enquêtes
golft optimisme door dit land.
Ferme taal, de dingen benoemen,
op daadkracht wil men zich beroemen.
Tekorten, opzichtig uitgevent,
vermaken keuzes tot voldongen feiten.
Dwingend dictaat van kille getallen
vertaald naar de klappen die vallen
want bezuinigen met vlijt
schrapt schepen voor hun tijd.

Vrede eiste eerder haar tol.
De dreiging, steeds van ver gedacht
kwam dit keer sluipend onverwacht.
Stad en zeemacht vol geraakt
uitgekleed tot bijna naakt.

Wat overblijft na grof geschut:
het armzalig wisselgeld
dat kaalslag moet verzachten.
Weer wordt rekenmeesters stiefkind
gevraagd te leven van de wind.

STADSHART GEZOCHT

Je zoekt waar het nog niet wil kloppen,
spijt nog sluimert om wat achterbleef
op een vergeelde ansichtkaart,
ten prooi viel aan dadendrift en sloopdwang.

Wat je hoort is de slag die wordt gemaakt,
het plan van de tekentafel losgetild.
Gracht gepromoveerd tot gordel
en terug van weggeweest: het park.
Bomen weten hier hun plaats,
lopen vooruit op westenwind
naar een veelbelovend vergezicht
op een tweesprong in de tijd.

Vind vooralsnog de hartenklop
waar hij komt van ver als een stille wenk,
niet in steen alleen, maar
in de vlucht van een meeuw boven land,
het zicht op de haven in geroemd licht,
fluisterend water tegen de kade,
in een zucht van de wind langs je gezicht.

29-03-'11

AAN ZEE ?

(n.a.v. een 'burgerinitiatief' om de stadsnaam
te wijzigen in 'Den Helder aan zee')

Scholen weten niet beter:
onderwijs wordt hier aan zee genoten.
Ook door cultuur gezonden licht
krijgt steevast zijn plaats gewezen,
de opmaat voor een open deur:
wij, allemaal, aan zee!

Kwam ooit zeewaardigheid in het geding
voor de stad die verder wenst te kijken
dan haar naam lang is,
inhoud geeft aan waar zij voor staat,
voorbijgaat aan het loze woord,
kiest voor de kracht van de daad?

Stad, je leeft bij eb en vloed,
drijft op zeegegeven faam,
vraagt wat kan spreken voor zichzelf
benoemd te worden in jouw naam?

2-03-'11

DICHTER OP DE STAD

(Voorgedragen bij de installatie als nieuwe stadsdichter)

Geef woorden aan je stad.
Schenk regels aan het ongeziene.
De gang, uit gewoonte gegaan,
de weg, gedachteloos ingeslagen,
ze voeren je naar taal die zingt
van hier en nu naar vroeger dagen.

Want wie strofen wijdt aan waar hij woont,
van geboorte tot op heden,
hij schrijft bij wat de stad beweegt,
beziet haar stappen naar de toekomst
gezet vanuit gekend verleden.

Geen plek waarmee zijn pad
niet mede werd getekend.

Ach, zeestad, windstad, wolkenluchtstad
waar branding stormen zichtbaar maakt,
hier getogen en gebleven
weet ik mij door jou aangeraakt.

28-01-'11